De rol van Sanquin bij het testen op het Corona-virus.

Sanquin Diagnostiek en het Nationaal Screeningslaboratorium Sanquin (NSS) zijn beide onderdeel van Sanquin Bloedvoorziening. Zij staan met een maximale capaciteit van 3600 tests per dag klaar voor het testen van zorgverleners op een corona-besmetting. Dat gebeurt met de zogenaamde PCR-test op COVID-19. In deze test wordt de aanwezigheid van het corona-virus onderzocht. Op deze wijze kan Sanquin een bijdrage leveren aan het nationaal noodplan, zodat méér zorgmedewerkers getest kunnen worden op een mogelijke corona-besmetting. Het gaat nu om bijvoorbeeld verpleegkundigen, ziekenhuis- en schoonmaakmedewerkers, ambulancemedewerkers, verloskundigen, huisartsen en personeel van verpleeghuizen. Inmiddels is deze capaciteit flink uitgebreid. Feike Sijbesma, nationaal corona-gezant, zei eind april hierover: “We zijn erg opgeschoten de afgelopen maand. Een maand geleden hadden we nog een restrictief testbeleid van zo’n 2.000 mensen per dag. Nu zitten we op 6.000 à 7.000 mensen per dag. We hebben momenteel de capaciteit, dus machines en laboratoria, om 17.500 mensen per dag aan te kunnen, daar werken we langzaam naartoe. En ik denk dat we uiteindelijk richting een vertienvoudiging kunnen komen.”
Vanaf eind juni kan iedereen met ziekteverschijnselen getest worden en moet er een capaciteit van 30.000 tests per dag beschikbaar zijn.

Donors worden niét getest op aanwezigheid corona-virus.

Donors worden echter niet door Sanquin getest op aanwezigheid van het corona-virus. “We snappen heel goed dat het testen van donors veel gemoedsrust kan geven, maar de testen zijn niet bedoeld voor gezonde mensen, die willen weten of ze een besmetting hebben. Als een donor gezondheidsklachten heeft, mag deze sowieso niet komen doneren. Het zou zonde zijn om PCR-tests op donors in te zetten van wie we weten dat ze gezond zijn“, aldus Sanquin.

De rol van Sanquin in het onderzoek naar groepsimmuniteit.

Een ander onderzoek, waar Sanquin zich mee bezig houdt, is de vraag: Hoe breed is het corona-virus al verspreid in Nederland en hoe snel kunnen we als samenleving immuniteit opbouwen tegen de ziekte? Dat onderzoekt Sanquin in samenwerking met het RIVM door bloed- en plasmadonors te testen. Mensen kunnen zich nièt zelf aanmelden voor de test, die expliciet niet gaat over individuele uitslagen, maar om de uitslag van een totale testgroep.
Een aantal donors heeft een uitnodiging gehad van de onderzoeksgroep Donorstudies van Sanquin om een online vragenlijst in te vullen over hun gezondheid en risico’s op besmetting met het corona-virus. Sanquin test tijdens dit onderzoek donors op afweerstoffen (antistoffen) tegen het corona-virus om na te gaan in hoeverre de Nederlandse bevolking “immuniteit” (afweer) tegen het virus heeft opgebouwd. Deze test wordt in het laboratorium uitgevoerd. Het is geen reguliere test en deze wordt nièt bij àlle donors uitgevoerd. Deze test wordt met regelmaat herhaald om te kunnen bepalen, hoe de immuniteit tegen het corona-virus zich ontwikkelt in de Nederlandse bevolking. Daarmee wordt duidelijk hoeveel Nederlanders een corona-virusinfectie hebben doorgemaakt en beschermende afweerstoffen hebben gevormd. Het onderzoek wordt uitgevoerd in overleg met het RIVM en het ministerie van VWS. Op basis van de antwoorden op de vragenlijst van de deelnemende donors kan het onderzoeksteam nièt vaststellen, of de betreffende donor wel of niet met het corona-virus besmet is geweest. Het vragenlijstonderzoek kan wèl bijdragen aan meer kennis over het corona-virus. Als het bloed van de deelnemende donor op antistoffen is getest in het antistoffenonderzoek, kan ook die individuele uitslag nièt teruggekoppeld worden. Dat heeft één reden:

• Het is een nieuwe test en het is nog niet bekend, hoe groot de kans is op een foute uitslag. Maar in zijn algemeenheid geeft het wèl een betrouwbaar beeld in hoeverre de Nederlandse bevolking groepsimmuniteit opbouwt. Zeker als het periodiek herhaald wordt.

Begin mei had 5,5% van de donors antistoffen opgebouwd tegen het Corona Virus. De spreiding over het land is hiervan nog niet bekend. Bij de éérste test in april was het 3,4% met een spreiding variatie van 1% in het Noorden tot 9% in het Zuiden van het land.

Antistoffen tegen Covid-19 in april en mei per provincie

Update 18 juni 2020:
De test van antistoffen tegen Covid-19 is nu op een dusdanig kwaliteitsniveau gekomen, dat Sanquin ernaar streeft om binnenkort testresultaten te gaan terugkoppelen naar de donors. Dit betekent nièt dat iedereen getest wordt, alléén mensen die in de verspreidingstest zitten.

De rol van Sanquin bij onderzoek naar effecten toediening antistoffen van ex-corona-patiënten aan zieken met corona.

Begin april 2020 is Sanquin, samen met het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam, begonnen met het onderzoek naar het effect van het toedienen van bloedplasma van genezen corona-patiënten aan mensen, die ziek zijn door corona. Zo’n vijftien ziekenhuizen in Nederland gaan hieraan meewerken. De gedachte is, dat een genezen corona-patiënt in zijn of haar plasma antistoffen heeft aangemaakt tegen het virus. Als dit plasma mèt antistoffen aan een zieken corona-patiënt wordt toegediend, kàn het virus worden “aangevallen” door de toegediende antistoffen. Het is nog niet zeker dat de methode patiënten kan genezen, zei de Rotterdamse internist-infectioloog Bart Rijnders, maar hij wilde dat graag onderzoeken. In Zuid-Korea meldden artsen, dat twee mensen met zware klachten door het corona-virus zijn genezen nadat bloedplasma was toegediend van andere, herstelde corona-patiënten.
Eind mei meldde het onderzoeksteam, dat er al 30 zwaar zieke patiënten bloedplasma toegediend hebben gekregen van donors, die de ziekte hebben doorgemaakt. Het plan is om tijdens dit onderzoek in totaal 426 zieke corona-patiënten of deze wijze te behandelen. Een andere groep krijgt deze behandeling niet, zodat men kan vergelijken òf het werkt. Men kijkt tevens of er geen bijwerkingen ontstaan. Daar is tot nu toe nog geen sprake van. Inmiddels hebben zich héél veel ex-corona-patiënten aangemeld om mee te werken aan het onderzoek.

Update 18 juni 2020:
Voor de testen met gebruik van antistoffen als medicijn heeft Sanquin een overeenkomst met het ministerie van VWS gesloten om 30.000 kg plasma te verzamelen. Hier zijn naar schatting 16.000 donors voor nodig die Covid-19 antistoffen hebben. Deze zullen gevraagd worden om 4 tot 6 maal plasma te doneren binnen een periode van 4 maanden (de antistoffen nemen met de tijd af).

Update medio juli 2020:
Inmiddels ziet Sanquin een daling van de hoeveelheid antistoffen in het plasma van ex-coronapatiënten. De afgelopen weken werden bij 4% van de donors antistoffen gemeten; in mei was dat nog 5,4%. Volgens Sanquin zeggen de metingen iets over het antistoffenniveau van ex-patiënten in het algemeen. Maar het hoeft niet te betekenen dat ex-coronapatiënten weer vatbaar zijn voor het virus. Het lichaam bouwt tijdens en na zo’n infectie ook immuungeheugen op. Dat betekent dat bij een nieuwe infectie het lichaam razendsnel weer antistoffen op kan bouwen. Een virus kan zo alsnog snel opgeruimd worden. Bovendien blijft het antistoffenniveau bij een flink deel van de donors gewoon op peil, zegt Sanquin.